Algemene beschouwingen 2014
Algemene Beschouwingen, 3 november 2014
Voorzitter,
70 Jaar na de verwoesting van 1944, die we op het Airborneplein en vanaf de Rijn zeer waardig en eigentijds hebben herdacht, zijn we nog steeds aan het opbouwen. We bouwen met de transities een nieuw zorgsysteem in elkaar, de zuidelijke binnenstad krijgt meer grandeur zoals in het Paradijs, Museum Arnhem wordt opgepimpt, Focus Arnhem krijgt een nieuw pand, de Schouwburg wordt verbouwd…. Kortom: samen met onze vrienden van D66, SP en GroenLinks zijn we trots op het nieuwe elan dat sinds 12 mei door de stad waait. ‘Met de stad!’ is een fantastisch thema dat zichtbaar en voelbaar het leitmotiv zal zijn. Wij zijn ook trots op onze wethouders, waarvan zeker ook de drie nieuwe laten zien dat ze vol energie, passie en betrokkenheid er iedere dag weer staan.
In mijn betoog volg ik een simpele drieslag: de wereld, Gelderland en Arnhem.
De wereld
Arnhem kent onstuimige en onzekere tijden. Niet alleen is de crisis van 2008 in vele Arnhemse huiskamers voelbaar. Gevoelens van onveiligheid dringen zich vanuit het Midden-Oosten op. Terreurdreigingen mogen we niet onderschatten. Waarom zou Arnhem niet getroffen worden? Alle hens aan dek dus. Voorzitter, dank aan de vele ambtenaren die zich met het veiligheidsvraagstuk de laatste tijd hebben beziggehouden en vaak voor ons onzichtbare zaken regelen.
Gelderland
Op 18 maart zijn er weer verkiezingen voor Provinciale Staten. Van uitzonderlijke betekenis voor Arnhem. Hoe je ook kijkt naar de huidige provinciale coalitie, feit is dat die voor miljoenen aan impulsen in deze stad heeft gezorgd. Het CDA roept het college op na de coalitievorming – hoe die er ook uitziet – de relaties met GS én PS, en dan met name ook de Arnhemse leden, zichtbaar te koesteren en te versterken. Want ook na 18 maart blijven we samen belangen nastreven én geld nodig hebben voor een nieuwe ronde restauratie van de Eusebiuskerk, het Grote Stedenbeleid, en allerlei andere investeringen in culturele en educatieve instellingen. Bouw ook aan de relatie met de te verkiezen Waterschappen. Zij kunnen ons helpen in de strijd tegen overstroming en de aanpak van hitteplekken in de stad.
Arnhem
Dank ook, via uw directie, aan alle medewerkers die ook het afgelopen jaar weer hard gewerkt hebben en veel tot stand hebben gebracht. Maar de ambtenaren gaan kennelijk wel gebukt onder grote werkdruk. De raad kan echter uw beleefde werkdruk niet zo maar verminderen. Onze kaderstellende en controlerende rol laat zich niet in een planbare urenmatrix vertalen.
Het enige wat we samen kunnen doen is om minder beleid en uitvoering vragen. Dan hoeven ambtenaren hoe minder te doen. Maar ook: hoe meer beginspraak en adequate communicatie met inwoners, hoe minder ruis op de lijn en uitvoeringsgedoe. Dat scheelt ook werk. Richting college zeggen wij: doe aan werklastbeheersing en verwachtingenmanagement bij uw medewerkers, zodat we volgend jaar in de MJPB kunnen lezen dat werkdruk geen issue meer is.
Het CDA wil voor komende jaar nu 4 thema’s aansnijden:
* De decentralisaties
* Economie, binnenstad en werkgelegenheid
* Buurtrechten
* De 4 verwachtingen voor 2015, waarbij een moreel appèl niet ontbreekt
Decentralisaties
Voorzitter, de decentralisaties zullen voor een heftig jaar zorgen. We zullen daarin niet alles perfect doen. Kwesties zullen voor schreeuwende krantenkoppen zorgen. Voor veel Arnhemmers is het nog onzeker of hun zorg of hun werk behouden blijft. En wij worden gehinderd door te gedetailleerde landelijke regelgeving en te weinig budget. We zitten in een opbouwende fase, met groeipijn. Bij de volgende MJPB moeten we bezien of we de goede maatregelen hebben genomen.
Het huidige en het vorige college hebben een solide basis gelegd voor de komende decentralisaties. Die basis stelt de Arnhemmer in staat regie te nemen en te houden en spreekt professionals aan op hun kwaliteiten. Dat is gespreide verantwoordelijkheid, echt CDA. Het CDA let het komende jaar vooral op de vierhoekselatie tussen de Arnhemmer-diens netwerk-de gemeente Arnhem-zorginstelling. Weet de Arnhemmer zich welkom en begrepen bij zijn zorgvraag, kan de Arnhemmer met zijn netwerk zijn problemen zelf de baas, is de interactie tussen zorginstelling, gemeente en Arnhemmer een beetje fatsoenlijk? Komen we uit met ons budget? En vieren we de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers? Aan die vragen zullen we toetsen of we op de goede weg zijn.
Economie en werkgelegenheid
Voorzitter, de oppositie had grote kritiek op het coalitieakkoord. Er stond te weinig in over werkgelegenheid. Wat die werkgelegenheid betreft kunnen we de VVD geruststellen: het onstuimige 1.100 banenplan, dat voor zo’n enorm tekort heeft gezorgd, bestaat niet meer. Het CDA verwacht dat dit college alleen nog maar werkt met realistische plannen. Zo scheppen we geen utopie van perfecte banenplannen in een baanarm Arnhem, en scheppen we geen utopie van grootse besparingen.
Maar, de passages in de MJPB mbt economie zijn erg bescheiden, té bescheiden wat het CDA betreft. Te veel Arnhemmers zitten zonder werk. We verwachten van het college komend jaar overtuigende ambitie op het gebied van banengroei. College, creëer, samen met de stad, een economische agenda gericht op binnenhalen en behouden van werkgelegenheid en stel in de MJPB 2016 ambitieuzere en SMART-er geformuleerde doelen. Bent u daartoe bereid?
Voorzitter, de felicitaties naar wethouder Giesing. Uit de Gelderlander van afgelopen vrijdag vernamen we dat het college hem tot coördinerend wethouder Binnenstad heeft benoemd. Een goede zet, want het imago en de levensvatbaarheid van de binnenstad kunnen een positieve impuls gebruiken. Maar waarom moesten we dat uit de krant vernemen en kwam er geen briefje naar de raad om ons netjes te informeren? Dan had u daarin meteen kunnen meenemen wat uw concrete te bereiken resultaten zijn, en wat de nu aangetroffen nulmeting is. Kortom: wat schiet Arnhem ermee op dat wethouder Giesing coördinerend wethouder Binnestad is? Gaat u leegstand aanpakken, parkeertarieven harmoniseren, onveiligheid bestrijden, meer bezoekers naar de binnenstad halen, graffiti bestrijden? Wil het college en meer specifiek wethouder Giesing de raad op korte termijn (zeg 1 maart 2015) informeren op welke aspecten coördinatie gaat plaatsvinden, welke nulsituatie hij daarbij aantreft en wat de te realiseren doelen zijn?
Buurtrechten
De belangrijkste ontwikkeling het komende jaar is de wijze waarop het college en de Arnhemse samenleving vorm gaan geven aan de motie van oa de coalitiepartijen mbt de Buurtrechten, The Right to challenge, to bid en to build. Overigens is dit nieuwe wijn in oude zakken. Want reeds vroeger vonden kerken, Abraham Kuijper, pater Lambertus Perquin (KRO) en Henri Polak ook redenen vanuit hun eigen kring taken collectief te organiseren en daarmee oog te hebben voor hun omgeving.
Maar terug naar 2014. De SP was ons net voor met het indienen van de motie. Hoe gaat het college vormgeven aan het écht overdragen van beleidsvorming en beleidsuitvoering aan Arnhemse instellingen, aan wijkplatforms en andere actieve bewoners die die rol graag op zich willen nemen. Waarbij de gemeente dan niet alleen met een open houding en welwillend reageert, maar ook groepen actief benadert. De right to challenge vraagt overigens ook om een open houding van initiatiefnemers naar hun eigen buren… Want niet iedereen zal op hun initiatief zitten te wachten. Het CDA vraagt het college ook een collegelid aan te wijzen die de regie op Right to challenge, right to build en right to bid coördineert, verder vormgeeft en daarmee swung geeft. Laat Arnhem voorop lopen in Nederland. Deze voorliggende motie ligt er wat ons betreft dus niet zo maar. Zij is van cruciaal belang om inhoud te geven aan de overheid van nu. Aan ‘Met de stad!’
De nieuwe manier van overheidsparticipatie gaat overigens verder: haal de wijsheid die in de stad aanwezig is op. Maak geen beleidsstukken meer vanachter uw bureau, maar vraagt het maar aan de instellingen zélf. Laat hen een voorzet voor het beleid maken. Kan het college, en meer specifiek onze wethouder Van Burgsteden, dat al vorm geven bij het op te stellen dierenwelzijnsbeleid en de Nota Openbare Ruimte?
De 4 verwachtingen voor 2015
Het CDA ziet deze begroting als een groeibriljant. De duiding van uitwerking van vele punten van het coalitieprogramma staat. Samen met onze vrienden van D66, SP en GroenLinks gaan we het coalitieprogramma uitvoeren. Punt voor punt. En zeker van de 52 harde afspraken, die worden gedragen door de achterban van de partijen. En daar komt niemand tussen. Over de overige tekst in het coalitieakkoord is er veel mogelijk voor alle partijen.
Wel verwachten we daarnaast nog meer. Ik noem 4 zaken. Mijn vraag: wil het college aan deze 4 verwachtingen voldoen?
1. Het CDA verwacht over de hele linie een SMART-begroting, zodat we weten voor welke concrete resultaten in plaats van vage intenties u gaat knokken.
2. Het CDA verwacht geen greep uit de reserves meer, maar concrete invullingen van taakstellingen of bezuinigingen. En u mag, als dat nodig is, best al begin 2015 eventuele bezuinigingsvoorstellen aan ons voorleggen. De raad is mans genoeg te beslissen.
3. het CDA verwacht ook een heldere agenda ten aanzien van onze Interregionale en internationale oriëntatie. U zou wat ons betreft daarbij ook de economische en educatieve agenda kunnen betrekken. Werk- en leerervaringsplaatsen vlak over de grens, bijvoorbeeld. Burgemeester: verras ons komend jaar.
4. Dan het morele appèl. Het CDA verwacht dat het college vanuit uw eigen innerlijke motivatie vragen van raadsleden op tijd beantwoordt. En kom toezeggingen uit u zelf na. Waarom moeten wij zelf toezeggingen uit beantwoording van schriftelijke vragen vissen om daar maanden later weer naar te moeten vragen. Vul die rol zelf actief in richting raad.
Tenslotte: terwijl alles verandert en de Arnhemse samenleving onstuimig en onzeker is, blijkt uit onderzoek van de NOS dat één aspect hetzelfde blijft. Zwarte Piet: hetzelfde als altijd. Donkerbruin geschminkt, zwart kroeshaar, rode normale lippen, zak snoep en mooie kleding. Geen oorbellen want veel te gevaarlijk en geen roe.
