Verkiezingsprogramma 2022-2026 CDA Arnhem
Vastgesteld door de ALV
Voorwoord: Allemaal Arnhemmers
Beste Arnhemmers,
Het CDA is een unieke partij. Sinds onze oprichting in 1980 staan vier uitgangspunten centraal. Rentmeesterschap, gespreide verantwoordelijkheid, (publieke) gerechtigheid en solidariteit.
Vanuit die uitgangspunten staan wij voor een stad waarin mensen ook echt samen leven. Een samenleving die ook oog heeft voor de generaties na onszelf, een samenleving waarin mensen daadwerkelijk naar elkaar omkijken. In die zin lijken Arnhem en het CDA voor elkaar gemaakt. Omdat onze prachtige stad gedragen wordt door haar verenigingsleven en de vele vrijwilligers. Omdat de tomeloze inzet van onze mantelzorgers en wijkverenigingen onmisbaar zijn. Stuk voor stuk gaat het daarbij om mensen die iets doen voor anderen, zonder daar direct voor worden beloond: Arnhemmers die weten dat de maatschappij mooier wordt als we ons er samen voor inzetten.
We leven niet meer in 1980 maar in 2022. En toch herkent u in voorliggend partijprogramma de voor het CDA zo kenmerkende uitgangspunten. Alle vier, in onze optiek, actueler dan ooit. Zeker nu we steeds vaker de uitwassen zien van individualisme, neoliberalisme en marktdenken is het belangrijk om vanuit het ‘samen’ te blijven redeneren. In de huidige coronatijd wordt de waarde hiervan alleen maar extra benadrukt. Wel hebben we onze principes in een modern jasje gestoken. Omdat het CDA met de tijd meegaat. En dat moet ook. Anno 2022 staat Arnhem voor nieuwe opgaves die vragen om passende antwoorden. Gemeenten worden geconfronteerd met grote uitdagingen en die benaderen we graag vanuit de menselijke maat. En daarmee vanuit de filosofie van het CDA. Door oog te hebben voor de eigen wijk en buurt, door uit te gaan van dat wat inwoners kunnen bijdragen aan de samenleving én door grenzen en normen te stellen, daar waar dat hard nodig is.
Daarbij zijn en blijven wij een partij van de verbinding. We bevinden ons in een politiek landschap waarin sommige partijen de problemen ontkennen en andere partijen met geen of onrealistische oplossingen komen. In dat landschap slaat het CDA een brug. Vanuit onze uitgangspunten. Vanuit een constructieve houding (of we nu in de coalitie of oppositie zitten). En vanuit een groot verantwoordelijkheidsgevoel voor de Arnhemmers van nu en straks. Het CDA staat voor solide gemeentefinanciën, een beschaafde bestuurscultuur en een stad waarin we het voor, namens en vooral sámen met de inwoners willen doen. Maar wel met álle inwoners. Ongeacht waar je woont of waar je vandaan komt. Ongeacht je achtergrond, inkomen of opleidingsniveau. We zijn immers Allemaal Arnhemmers, en met al die Arnhemmers maken we onze stad.
Het bestuur van het CDA Arnhem
Inleiding
De gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zijn geen gewone verkiezingen. Arnhemmers krijgen op 16 maart 2022 de keuze voor welke stad ze kiezen. Voor een stad uit twee blokken, wat Arnhem helaas steeds meer lijkt te worden. Of voor een stad waarin alle inwoners Arnhemmers zijn. De afgelopen jaren is de kloof groter geworden. Tussen de Arnhemmers die makkelijk meekomen, een woning bezitten, een baan hebben én in een fijne wijk wonen. En de Arnhemmers zonder eigen woning, met een flexbaan of helemaal geen werk, veelal levend in wijken met veel criminaliteit en overlast. En dan werd de wereld – en dus ook onze stad – begin 2020 ook nog eens opgeschrikt door de coronacrisis. Een crisis die de verschillen in de samenleving alleen maar groter heeft gemaakt. En waarbij problemen als eenzaamheid en het belang van onderling contact sterker aan de oppervlakte zijn gekomen dan ooit tevoren.
Het CDA kiest voor een Arnhem waarin alle inwoners Arnhemmers zijn. Voor één Arnhem, of je nu aan de zuid- of aan de noordkant van de Rijn woont. Voor een stad waarin we iedereen gelijk behandelen, maar er soms best wat meer aandacht mag zijn voor plekken waar het slecht gaat. En een stad die klaar is voor de toekomst. Met meer woonruimte en voldoende passende banen. Met veilige, leefbare wijken en een aantrekkelijk cultureel klimaat. En, over klimaat gesproken, gericht op klimaatbestendigheid en duurzaamheid. Daarbij hebben we naast oog voor de generaties van straks ook oor voor de problemen van nu, bijvoorbeeld van ouderen of inwoners die minder makkelijk de energietransitie kunnen doormaken. De gemeente neemt daarin verschillende rollen in. Soms moeten we ondersteunen, maar nog vaker faciliteren, enthousiasmeren en aanwakkeren. Hierbij gaat het CDA uit van de kracht die de samenleving in zich heeft. Want zonder de enorme waarde van de wijkteams, mantelzorgers en andere vrijwilligers zou Arnhem niet kunnen zijn wat ze is.
Tot slot kijken we ook naar onszelf. De afgelopen jaren ging het in het gemeentehuis teveel over onszelf. Terwijl gemeentelijke politiek rust en stabiliteit moeten brengen en de stad verder moet helpen, was het te vaak onderwerp van gesprek. Vanuit de constructieve rol die het CDA al jaren inneemt, kijken we ook richting de toekomst. Voor ons staat de inwoner centraal. Naast dat we hopen op betere onderlinge verhoudingen zetten we ook in op een betere dienstverlening naar die mensen die de gemeente nodig hebben. De gemeente is er immers voor alle Arnhemse inwoners, ondernemers en organisaties. En niet andersom.
Arnhem – Leefbaar & Veilig
Het CDA wil dat alle ruim 160.000 Arnhemmers zich thuis voelen. Natuurlijk in onze stad, maar vooral in de eigen wijk, buurt en straat. De titel van ons vorige verkiezingsprogramma ‘Thuis in Arnhem’ staat dan ook nog steeds als een huis. Meer nog dan op grote vergezichten richten we ons als partij op de directe leefomgeving van de inwoners. Het is immers daar waar mensen zich echt op hun gemak moeten voelen. Helaas zien we dat het nu niet altijd zo is. In veel wijken is het thuisgevoel onvoldoende. Mensen voelen zich onveilig in hun eigen wijk, door criminaliteit of verloedering. Naast een thuis zoeken ook steeds meer mensen een woning. De opgave om voldoende betaalbare woningen voor iedereen beschikbaar te krijgen is voor het CDA dé uitdaging voor de komende jaren. Die uitdaging vraagt om gewaagde, vergaande keuzes. Daarnaast hebben we oog voor de leefbaarheid in Arnhem van de toekomst. Het klimaat verandert, en de nieuwe tijd vraagt om nieuwe energie. Het CDA heeft rentmeesterschap als leidend principe hoog in het vaandel staan. In deze transitie kan onze stad een voorloper worden, maar daarbij gaan duurzaamheid en betaalbaarheid voor het CDA wel altijd hand in hand. Mensen met een smalle beurs moeten mee kunnen met de energietransitie en financiële ruimte behouden voor andere uitgaven.
Openbare Ruimte
In teveel wijken is gezond opgroeien, veiligheid en leefbaarheid geen vanzelfsprekendheid. Het wrange is: juist daar waar inwoners het hardst perspectief nodig hebben, is de leefbaarheid vaak het laagst. Onze stelling: verloedering op straat leidt tot verloedering achter de voordeur. Andersom hebben groen en structuur een positief effect op het leven van onze inwoners. Ze dragen bij aan een goed humeur én aan de gezondheid. Juist in de wijken met een zwakkere sociaal economische status willen wij daarom extra investeren in de buitenruimte. Mensen moeten weer trots worden op hun eigen straat, buurt of wijk: niet alleen in de aangeharkte delen, maar overal in Arnhem. Inwoners hebben hierin ook een eigen verantwoordelijkheid. We combineren deze uitdaging direct met de ambitie om Arnhem meer klimaatbestendig te maken. Overal waar de openbare ruimte wordt aangepakt, kijken we hoe het groener en minder versteend kan. Zo maken we werk met werk. Gelukkig staat Arnhem bekend om haar prachtige parken. Die blijven we koesteren. We hebben ons de afgelopen jaren hard gemaakt voor meer klimaatadaptatie, maar vinden de binnenstad nog steeds te versteend: op de pleinen en waar mogelijk in de straten moeten de komende jaren aanzienlijk meer bomen, struiken en groen worden geplaatst. Goed voor de uitstraling, goed voor de verkoeling. Ook willen wij ons inzetten voor betere verlichting bij donkere fietspaden.
Afvalbeleid
Zeker met de discussie over DIFTAR in het achterhoofd, willen wij opnieuw in gesprek over de toekomst van het afvalbeleid. Het referendum waarin met een kleine meerderheid ‘ja’ is gezegd, en waarmee het principe ‘de vervuiler betaalt’ overboord is gezet is in onze optiek verkeerd geïnterpreteerd. Arnhem is niet tegen afval scheiden, maar wel tegen een systeem waarin – mede door slechte communicatie naar inwoners – de ongewenste bijeffecten niet goed zijn opgevangen. Het huidige college van B&W heeft hierin forse steken laten vallen. Daardoor zijn goede initiatieven in de knop gebroken en betalen inwoners teveel voor hun afval. Zeker mensen die het toch al niet ruim hebben komen hiermee in de knel. Het CDA staat voor schone wijken, betaalbaarheid én toekomstbestendig afvalbeleid. De ruim 100 kilo restafval per persoon past niet in deze ambitie. Wij willen investeren in de bereidheid van mensen om afval te scheiden én de mensen belonen die hiermee verder willen. Daarbij staan we nog steeds achter ons principe dat de vervuiler meer heffing moet betalen dan mensen die hun afval netjes scheiden. Een duurzaam Arnhem begint bij onszelf.
Veiligheid
Voor het CDA gaan leefbaarheid en veiligheid hand in hand. De cijfers bevestigen ons daarin. In wijken waarin de leefbaarheid slecht is, en de sociale controle minder, voelen mensen zich minder veilig. En kijkend naar de criminaliteitscijfers is dat vaak terecht ook. Wij vinden dat de gemeente in deze wijken extra moet investeren. Samen met de politie moeten mensenhandel, drugs- en andere zware criminaliteit worden afgestraft. Onze BOA’s staan voor de aanpak van hufterig gedrag. Maar we staan ook voor het bieden van kansen, vooral aan jongeren die nog de mogelijkheid hebben om te kiezen tussen het goede of het slechte pad. Het CDA wil investeren in het de haarvaten van de stad via meer geld voor Jongerenwerk en het aanstellen van stadsmariniers – mensen met mandaat in de wijk. Deze ‘Gele Strijders’ (zichtbaar en herkenbaar) vormen de verbinding tussen bestuur, gemeente en de straat. Ook willen we dat een Arnhems Interventieteam, via samenwerking met en informatie-uitwisseling tussen politie, Belastingdienst, het Regionale Informatie- en Expertise Centrum (RIEC), Openbaar Ministerie en de gemeente slimmer en sneller de veiligheid verbetert. De gemeente moet assertiever gebruik maken van de wet BIBOB en preventief ingrijpen onder leiding van onze burgemeester. Vooral rondom georganiseerde ondermijnende criminaliteit en mensenhandel verwachten we hier veel effect van.
De hernieuwde focus op de aanpak van onveiligheid moet niet alleen in de criminaliteitscijfers maar vooral in de wijken zichtbaar zijn. Arnhemmers moeten zich weer veilig voelen, de subjectieve veiligheid staat voor ons centraal. Het CDA wil dat het aantal coffeeshops vermindert en staat een uitsterfbeleid van deze voorziening in woonwijken voor. Daar waar vergunningen verlopen komen ze niet terug. Bovenal willen we dat de productie, handel en het gebruik van harddrugs keihard worden aangepakt: dit is de bijl aan de wortel van onze jeugd. De gefocuste aanpak, zoals die in de Steenstraat en omgeving is ingevoerd, verdient een verdere doorvertaling zoals ook gevraagd wordt in het in 2021 verschenen Rekenkamerrapport over ondermijning. Bovendien accepteren wij het niet dat naast de doorgaande wegen in de stad ook steeds vaker kleine binnenwegen in de wijk als racebaan worden gebruikt. Het CDA wil de maximumsnelheid in alle Arnhemse woonwijken verlagen naar 30 kilometer per uur, en verwacht dat de gemeente hier strikter op gaat handhaven. Ook moet cameratoezicht in wijken worden uitgebreid wanneer bewoners dit aanvragen.
In alles binnen het veiligheidsdomein geldt dat samenwerking de sleutel is tot succes. Voor veel is de gemeente afhankelijk van de veiligheidspartners. Meer nog dan nu willen we ook de inzet én slagkracht van onze eigen Arnhemmers vergroten door een actieve promotie van buurtpreventieteams aan te gaan. De veiligheid in de wijk begint immers bij de wijk zelf. Deze inzet voorkomt ook een waterbedeffect bij bestrijding van criminaliteit bij hotspots.
Arnhem Woonstad
De verhitte woningmarkt gaat ook aan Arnhem niet voorbij. Mensen staan te trappelen om in onze stad te komen wonen. Steeds meer Randstedelingen leren de schoonheid van Arnhem kennen, maar nadeel daarvan is dat we qua prijzen steeds meer op de Randstad beginnen te lijken. De woningnood zorgt ervoor dat passende, moderne én betaalbare woningen vaak niet beschikbaar zijn, zeker voor mensen met een wat kleinere portemonnee. Aangezien deze woningnood niet van onlangs is én we niet verwachten dat deze in de komende coalitieperiode voorbij is, wil het CDA hier een Masterplan voor. Kernwoorden daarin: betaalbaar, modern én flexibel. Voor alle groepen moet gebouwd worden, en een woning voor nu hoeft er niet over vijftig jaar nog te staan. Door meer in te zetten op tijdelijke woningen kunnen we de nood nu ledigen zonder een hypotheek op de toekomst te nemen.
Voor alle inkomens moeten er voldoende woonkansen zijn. Dat begint bij de sociale huurwoningen, maar de lange wachtlijsten daarvoor zijn voor ons een afspiegeling van het gebrek aan doorstroom en een beperkt aantal woningen in de middenhuur en -koop. Het zijn juist de mensen met in de coronacrisis vitale beroepen, van verpleegster tot politieagent, die in Arnhem niet aan een huis kunnen komen. Door daarin te investeren, minder eisen te stellen én ruimte te geven aan ontwikkelaars, pakken wij de woningkrapte aan. Diezelfde ontwikkelaars willen we de mogelijkheid bieden om geen sociale huur te bouwen: wel worden ze dan verplicht betaalbare woningen voor middeninkomens neer te zetten en een forse bijdrage te leveren aan een fonds, waaruit het opknappen en verduurzamen van de al bestaande sociale woningbouw wordt gefinancierd. Door deze aanpak vindt snellere doorstroom plaats en komt sociale huur vrij voor de mensen die het echt nodig hebben. Bij nieuwe bouwkansen willen we innovatief te werk gaan, door nieuwe en tijdelijke woonvormen ruim baan te geven. Op gebied van particuliere huur, willen we particuliere verhuurders wijzen op hun verantwoordelijkheid bij het verduurzamen van panden. Bovendien zetten we in op binnenstedelijke inbreiding én daar waar de omgeving het kan dragen op bouwen in de hoogte. Betrokkenheid van omwonenden is daarbij cruciaal om te kunnen versnellen. Hoe groot de woningnood ook is, soms moet je ook grenzen durven stellen. De suggesties om in Park Lingezegen fors uit te breiden kan het CDA niet waarderen. Snelheid vraagt soms om meer flexibiliteit, maar bij het versterken van het stedelijk karakter willen we de historische plekjes die Arnhem zo kenmerken zeker behouden.
Groene Parel van het Oosten
Wie op het glazen balkon van de Eusebiuskerk staat weet meteen wat Arnhem zo uniek maakt. Naast de Arnhemmers is dat onze groene omgeving. Dit groene karakter is onderscheidend, en blijft wat het CDA betreft behouden. Van de Hoge Veluwe via Sonsbeek richting de Uiterwaarden: de natuur loopt als een aorta door de stad. Waar mensen kunnen wonen (zoals in de Stadsblokken Meinerswijk), waar mensen kunnen recreëren en waar evenementen kunnen plaatsvinden. Met mate en in balans: wij zijn ervan overtuigd dat de natuur hierdoor kan floreren. Maar wij staan wel voor natuur met een modern jasje. Rentmeesterschap is geen statisch begrip.
Ondertussen denken wij dat de aantrekkelijkheid van Arnhem uitstekend samen kan gaan met de overgang naar een klimaatvriendelijke omgeving met extra inzet op de energietransitie. Wij willen investeren in innovatieve waterberging en inwoners die hun tuinen hun verder vergroenen: het antwoord op de warmere en nattere zomers. Arnhem moet bereikbaar blijven voor haar inwoners en bezoekers, maar het is ook tijd voor slimme, nieuwe, groene mobiliteit. En de hierboven beschreven aorta kan nog wel een impuls gebruiken. Daarom pleiten we ervoor de singels te vergroenen, en zo Arnhem ook in de toekomst de Groene Hoofdstad van Oost-Nederland te laten zijn.
De CDA top-5 binnen Leefbaarheid & Veiligheid
• Een team van Gele Strijders, ambtenaren met mandaat op straat. In de wijken waar dat nodig is, vormen zij de verlengde arm van gemeente en burgemeester. Problemen pakken ze effectief, doelgericht en met maatwerk aan.
• Een einde aan de ongekende overlast door jakkeraars en asocialen in het verkeer. Meer snelheidscontroles waar je 50/80 mag, en voortaan 30 in elke Arnhemse woonwijk.
• Een impuls voor het onderhoud in de Openbare Ruimte in de vijf Arnhemse wijken die dat door hun sociale achterstand het beste kunnen gebruiken.
• Afspraken met projectontwikkelaars: als ze geen sociale woningen bouwen in een project, dragen ze wel bij aan de verduurzaming van de al bestaande sociale woningvoorraad.
• Vergroening van de Singels in het centrum: goed voor de uitstraling, goed voor het klimaat.
Arnhem – Sociaal en dichtbij
Arnhem is er voor alle Arnhemmers, en ja, natuurlijk staat iedereen achter die gedachte. Helaas is de praktijk in onze stad anders. In Arnhem vechten kansen en kwetsbaarheid om voorrang. Niet iedereen heeft het geluk om een goede toekomst tegemoet gaan en daardoor doen grote groepen inwoners in onze stad onvoldoende mee. Omdat ze de taal niet beheersen of geen diploma hebben. Of omdat ze chronisch ziek zijn of een handicap hebben. Absolute prioriteit hebben voor het CDA de duizenden jongeren die in armoede opgroeien, met enorme gevolgen voor hun toekomst. We willen er de komende jaren (vanuit het besef dat dit een lange adem vergt) aan werken dat je wieg, het opleidingsniveau en inkomen van je ouders óf de wijk waarin je geboren wordt, niet bepalend is voor je latere leven. Helaas is de kloof tussen de haves en have-nots, mede door de coronacrisis, alleen maar groter geworden. Zeker voor die mensen die wel mee willen maar niet mee kunnen moet de gemeente er altijd zijn. Als het aan het CDA ligt doen we dat altijd dichtbij, thuis en in de wijk. En via maatwerk. In plaats van de regels staat de Arnhemmer zelf centraal. Verenigingen, wijkraden, de buren en mantelzorgers spelen hierbij in dagelijkse praktijk een belangrijke rol: zij zijn het cement van onze samenleving.
Kinderen, jongeren & jeugd
Het CDA is van mening: ieder mens heeft talent. De vorming begint altijd, in de kinderjaren, waarbij thuis en school een belangrijke rol spelen. Vanuit ons oog voor de komende generaties willen we kinderen en jongeren op alle vlakken maximale kansen bieden. In alles is het ons doel om elk kind als stabiele twintiger met een diploma af te leveren. Voor meer dan negentig procent van de jongeren is dat haalbaar. Het kunnen spreken en schrijven van de taal, voldoende burgerschap en digitale vaardigheden zijn daarin essentieel. Extra aandacht hebben we voor kinderen en hun ouders in die wijken waar een toekomst minder vanzelfsprekend is. Op die plekken willen we kleinere klassen op basisscholen, juist daar willen we dat kinderen ook na de laatste bel langer op school kunnen blijven en dat bij voorschoolse opvang van kwetsbare kinderen extra aandacht is voor hen en hun ouders. Ondanks alle inzet, van ouders, scholen, verenigingen en gemeente zijn er toch altijd kinderen en jongeren die extra ondersteuning nodig hebben. Zeker nu het Rijk gemeenten meer middelen voor deze Jeugdhulp toekent, willen we absoluut een impuls op deze jeugd. Zonder een wildgroei aan aanbod te creëren, de zorg met bewezen effectief zijn.
Het CDA wil de betrokkenheid van kinderen en jongeren stimuleren. Dat zorgt ervoor dat de gemeente betere oplossingen voor deze groep kan creëren, samen. We zijn dan ook blij met de introductie van de kinderburgemeester. Maar we willen nog verder gaan met de installatie van een jongerenraad die het college en de gemeenteraad van gevraagd en ongevraagd advies voorziet. Voorwaarde is wel dat deze raad een afspiegeling van onze jongeren is: multicultureel en gevoed vanuit verschillende opleidingsniveau’s. Met middelbare scholen willen we afspreken dat deelname hieraan kan volstaan als maatschappelijke stage Om daadwerkelijk van betekenis te kunnen zijn én impact te kunnen hebben op de stad, krijgt de jongerenraad een jaarlijks werkbudget van € 15.000.
Volwassenen & ouderen
De samenleving maken we met elkaar. Natuurlijk, via (betaald) werk, familie en vrienden. Maar het CDA staat ook voor een stad waar inwoners nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling en activiteiten in hun eigen buurt en wijk. Het CDA gelooft in verantwoordelijkheid nemen. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor mensen in de omgeving die het nodig hebben. Dat geeft ook vervulling en plezier. Tevens zal Arnhem net als Nederland vergrijzen, wat betekent dat vele ouderen vaak tot op hoge leeftijd vitaal blijven en dan alsnog enkele jaren stevige zorg nodig hebben.
Als de coronaperiode ons iets heeft geleerd is het wel hoe belangrijk het is om te kunnen terugvallen op buren of andere bekenden in de buurt. In een samenleving waarin steeds meer mensen eenzaam worden, is juist die eigen omgeving essentieel. Het CDA wil investeren in die omgeving. Wij willen de komende jaren extra financiële en juridische ondersteuning genereren voor verenigingen, buurthuizen én voor de fysieke en sociale wijkteams. Via die teams faciliteert en ondersteunt het CDA de kracht van Arnhem waar die het sterkste is: in de eigen wijk. Daarbij vinden we het erg belangrijk dat ook ouderen voldoende mee kunnen. Naast de voelbare nabijheid willen we hen, en ook andere Arnhemmers die minder digitaal vaardig zijn, sterker faciliteren in de kennis van de digitale mogelijkheden, zodat zij naast actieve ontmoeting ook op een digitale manier aansluiting kunnen houden met de buitenwereld dichtbij of ver weg. Digitalisering heeft de toekomst en als we willen dat onze ouderen mee kunnen blijven doen, dan ook op deze manier.
Zorg en Ondersteuning
Inwoners die zorg en ondersteuning nodig hebben, moeten deze krijgen. Toegankelijk en op maat. Wel is het onze inzet om deze ondersteuning zoveel mogelijk tijdelijk te laten zijn. Mensen worden zo ondersteund om weer in de samenleving te kunnen participeren. Of het nu om fysieke of psychische klachten gaat, om het ontbreken van een baan of om schulden: we willen mensen weer perspectief geven. Wel verwachten we een actieve en constructieve inzet van de inwoners zelf. Ook van onze nieuwe Arnhemmers, afkomstig uit het buitenland die graag in onze prachtige stad willen wonen en participeren. In alles geldt dat het CDA vindt dat waar inwoners de mogelijkheden hebben, zij een gepaste eigen bijdrage moeten leveren voor de ondersteuning van de gemeente: zowel qua inzet als financieel. Zo leggen we met elkaar de basis voor zorg en ondersteuning in heel Arnhem en gaan we onnodige tweedeling verder tegen. Dit past bij een samenleving die het echt samen doet.
Een fundamentele keuze binnen het Sociaal Domein maken wij door te kiezen voor preventie. Of het nu gaat om de Jeugdzorg, de Wmo, Participatie of Armoedebestrijding: wij willen aan de voorkant van de problematiek komen. Onder leiding van Rijnstad worden daar al grote stappen gezet. Maar de uitgaven binnen in Arnhem in het Sociaal Domein zijn hoog. We kunnen dit schip alleen keren door aan de voorkant problemen te tackelen. Alleen dan houden we de kosten ook op langere termijn beheerst. Daarom staan wij voor een verschuiving van zorg, hulp en ondersteuning áchteraf naar een preventieve inzet vooraf. Via digitale middelen, via aandacht voor generatiearmoede en via een aanpak waarbij inwoners zelf invloed krijgen op hoe ze worden geholpen. Wat ons betreft dalen de zorguitgaven jaarlijks met 1% en verplaatsen we deze middelen richting preventief beleid in de wijken. Zo creëren wij ruimte voor jeugdhonken, wijkgebouwen, sportverenigingen, scoutingclubs, welzijnswerk en budgetcoaches. En leggen we een echte basis voor een gezonde toekomst.
Speciale aandacht voor Vrijwilligers en Mantelzorgers
Weinigen zullen het zich beseffen, maar Arnhem kent ruim 48.000 mantelzorgers. Als we als gemeente één groep goed moeten ondersteunen, dan zijn zij het wel. Het CDA wil dat de gemeente een regierol pakt om mantelzorg en vrijwilligerswerk te stimuleren in het sociaal domein. Met de invoering van de Wet Maatschappelijk Ondersteuning, moet een gemeentebestuur regelmatig een beleidsplan opstellen hoe vrijwilligers te ondersteunen. Dat ontbreekt in Arnhem en te snel proberen we structurele problemen op te lossen met meer geld. Vaak ligt de oplossing in de organisatie en samenwerking tussen inwoners. Daarbij wil het CDA wil kijken naar mogelijke voorrang of subsidies voor vrijwilligersorganisaties om bij te dragen aan beleidsdoelen van de gemeente.
De CDA top-5 binnen het Sociaal Domein
• Het CDA wil samen met scholen en verenigingen een gezondheids- en onderwijspact sluiten. Door fors te investeren in de doelgroep van 0 tot 12 jaar voorkomen we uitval en problemen op latere leeftijd.
• In de vijf wijken waar op dit moment de grootste achterstanden ontstaan willen wij in 2026 een maximaal aantal kinderen van 23 per klas hebben gerealiseerd. Als wij dit als gemeente via de ‘stenen’ weten te regelen, richten leerkrachten en scholen zich op het onderwijs.
• Samen met zorgaanbieders als Rijnstate en STMG investeren we in digitale toepassingen voor ouderen die via glasvezel kunnen worden ingezet. Zo zorgen we steeds meer voor zorg, ondersteuning en gezondheidszorg in de eigen huiskamer. Plezierig voor onze inwoners, en met een reducerend effect op de kosten voor gemeenten en de gezondheidszorg.
• Jaarlijks verschuift 1% van het totale budget van hulp en ondersteuning achteraf naar preventieve inzet in de wijken vooraf.
• Het initiatief van de Verlengde Schooldag rollen we op meer plaatsen in Arnhem uit. Wij zijn ervan overtuigd dat we hiermee echt het verschil kunnen maken voor kinderen. In plaats van zonder begeleiding op straat te hangen of thuis niet te worden gestuurd, krijgen de kinderen die dat het hardst nodig hebben een extra zetje richting een mooie toekomst.
Arnhem – Ondernemend & aantrekkelijk
Het CDA gelooft in onderwijs en werk als basis voor een goede toekomst. Arnhem heeft een bruisende economie, maar het is belangrijk deze richting toekomst te behouden. Zeker na corona vraagt dit meer aandacht. Bovendien vinden we het belangrijk dat bedrijven niet alleen meedoen met maar ook kunnen profiteren van de nieuwe economie. De energietransitie biedt kansen. Het CDA koestert de meer dan 16.000 bedrijven die Arnhem rijk is, met enkele grote en veel kleine parels. Daarom staan we voor een krachtige lokale en een sterke regionale economie, waarin we de bestaande ondernemers willen behouden en nieuwe moderne, duurzame en hightech ondernemingen willen aantrekken. Dit leidt tot kansen voor praktisch en theoretisch geschoolden, de knappe koppen en gouden handjes die Arnhem maken tot wat het is. Om hierin echt een slag te kunnen maken moeten we fors werk maken van de (ondermaatse) bereikbaarheid, zowel via (nieuwe) wegen als via slimme oplossingen. Naast een vitale economie zetten we in op een bruisend vestigingsklimaat. Met Arnhem als culturele hotspot van de regio. Daarbij staan we open voor nieuwe initiatieven, maar koesteren we vooral al het moois dat er al is.
Economische investeringsagenda
De coronacrisis heeft de afgelopen periode een gat geslagen in het vertrouwen en de portemonnee van ondernemers, en in het bijzonder van het MKB, de ruggengraat van de economie. Juist deze bedrijven dragen wij een warm hart toe en moeten komende bestuursperiode een boost krijgen. Arnhem als MKB vriendelijkste stad van Nederland… waarom niet? In de ratrace tussen economische regio’s kunnen we alleen het verschil maken door onderscheidend te zijn. Het CDA pleit daarom voor een investeringsagenda in lijn met de uitdagingen van de toekomst. Circulariteit, innovatie, digitalisering en omscholing staan daarin centraal. Deze impuls kunnen we geven door de beoogde verschuiving van middelen vanuit het sociaal domein. Door scholen en ondernemers onder te brengen in een Regieteam, bedrijven en inwoners te helpen met verduurzamingsmaatregelen en circulariteit te promoten (via onze aanbestedingen én als launching customer) krijgt onze toekomstige Arnhemse economie vorm. Net als op andere terreinen hebben enkele wijken met een achterstand in Arnhem Oost en Zuid een bijzondere positie. Via de introductie van werk-coördinatoren in de wijkteams wil het CDA ook hier banen en ondernemerschap actief stimuleren.
Focus op onze krachtige sectoren
Wie smoel wil hebben moet keuzes maken. Het CDA maakt die keuzes. In heel Nederland wordt Arnhem geroemd om haar bijzondere bijdrage in de domeinen energie, cultuur, mode en sport. Deze vakgebieden hebben stuk voor stuk historie en toekomst. Het CDA wil dat Arnhem hierop focust en doorontwikkelt. Zowel qua uitstraling als qua werkgelegenheid ligt hierin een enorme potentie. Daarom trekken we gericht extra middelen uit in onze Investeringsagenda. Het gaat ons echter om meer dan dat. Alle mooie initiatieven ten spijt, Arnhem mag qua uitstraling meer kleur krijgen. Stadsmarketing kan enorme kansen bieden, maar alleen als duidelijke keuzes worden gemaakt. Essentieel is dat deze keuzes door de stad en binnen de regio worden gedragen en ook worden gecommuniceerd door scholen, maatschappelijke organisaties, ondernemers en het culturele veld. Het Verhaal van Arnhem mag echt een stuk sterker. Oftewel: het CDA is er groot voorstander van dat we via deze sectoren ook ons evenementenaanbod sturen. En subsidies hierbij laten aansluiten. En de evenementen die zich al bewezen hebben (denk aan het ASM Festival, de kerstmarkt en Flow) kunnen voor meerdere jaren rekenen op een bijdrage vanuit de gemeente.
Een ambitieuze en realistische impuls voor cultuur
De coronatijd heeft een forse impact gehad op de culturele sector. Lang stond Arnhem bekend als de culturele hoofdstad van het Oosten. Dit vraagt echter wel om continue aandacht en investeringen. Het nieuwe Stadstheater en Focus zijn niet meer weg te denken uit ons centrum. We zien uit naar het gerenoveerde Museum én blijven voorstander van de Lauwersgrachtalliantie als de thuishaven én broedplaats voor artistiek en cultureel Arnhem. Zeker bij zulke trekpleisters vinden we dat de stadmeer moet inzetten op provinciale of Rijksbijdragen, zoals ook bij de renovatie van de Eusebius is gedaan. Als gemeente kan je dit immers nooit altijd financieren. Deze kerk én omgeving worden de komende jaren meer en meer een regionale hotspot, en wat ons betreft krijgt het Eusebiuskwartier – met verbeterde sfeer, parkeergelegenheid en horeca – dan ook echt goed vorm.
Ontwikkelingen rondom de rechtbank en verlevendiging rondom de Markt versterken de omgeving. Het CDA vindt dat ondergronds parkeren hierbij de norm moet zijn. Wat ons betreft blijft de markt autoluw. Dit past bij onze visie op een levendige en leefbare binnenstad waar beleven en wonen de norm worden. Leegstaande winkelruimtes aan de randen, maar ook bovenruimte moet zo maximaal mogelijk naar woningen worden omgezet. Dit vergroot de sociale veiligheid in de straten, zorgt voor aanbod waar behoefte aan is en biedt met name ook studenten en starters kansen in een op dit moment lastige woningmarkt. Om Arnhemmers en haar ondernemers zelf te kunnen laten profiteren van dit mooie aanbod, moet binnenstedelijk ombouwen van leegstand en verdichting van het winkelgebied uitgangspunt zijn. Tot slot is de onzekerheid rondom het oude Rembrandt Theater ons een doorn in het oog: de komende vier jaar wordt dit voormalige filmpaleis ontwikkeld tot een nieuwe Place To Be.
Aandacht voor mobiliteit van de toekomst
Zonder goede bereikbaarheid kan onze economie én aantrekkelijkheid niet groeien. Dit is al tijden een probleem: Arnhem staat steevast in de top van de filelijst van de ANWB. Zowel voor onze eigen inwoners als voor mensen die in Arnhem komen werken is het belangrijk dat ze de stad gemakkelijk kunnen bereiken. Maar wel op een manier die past bij het nu én bij de toekomst. Deelmobiliteit, elektrisch vervoer en slimme oplossingen dragen zowel bij aan de aantrekkelijke uitstraling van Arnhem als aan een toekomstig bereikbaar Arnhem. Bevoorrading van winkels gaat wat ons betreft vooral via shuttles en met hubs denken we files (ook binnen de stad) tegen te kunnen gaan. Passend bij ons speerpunt ‘Energie’ en de enorme technische kennis die op de HAN op dit onderwerp beschikbaar is, mag Arnhem best de strijd aangaan om voorloper in Slimme Mobiliteit te worden.
Natuurlijk blijft het centrum bereikbaar voor auto’s, maar de singels mogen groener in plaats van grijs. En we kijken kritisch naar het aantal parkeerplaatsen in het Centrum. Door bedrijventerreinen en grote bedrijven vooral te vestigen aan de randen van Arnhem zijn en blijven deze goed bereikbaar, ook voor vrachtwagens en auto’s. En die filelijst? Door samen met onze buurgemeente Nijmegen en de regio een krachtige vuist te maken richting Den Haag verwachten en bij de Rijksoverheid prominenter in beeld te komen voor mobiliteitsoplossingen. Het CDA ziet ook kansen voor de energietransitie met de A12, A50 en vele verkeersknooppunten rondom de stad, en zet in op zonnepanelen rondom deze verkeersaders en de bermen op het gemeentelijke grondgebied.
Meer aandacht voor een modern Arnhem Zuid
Als CDA willen we extra aandacht voor een ondernemersagenda voor Arnhem Zuid. Met Meinerswijk (het Central Park van Arnhem) en de woningbouwinspanningen in de afgelopen decennia verdient zuid een breder aanbod aan horeca, ondernemers en inwoners met meer financiële draagkracht. Zonder een gezonde mix zullen wijken op termijn verloederen en dat zal (zie onze visie over verrommeling op straat) ook achter de voordeur merkbaar worden. We moeten de brug slaan tussen zuid en noord. Letterlijk met nieuwe en snelle verbindingsmogelijkheden en figuurlijk door ruimte te geven voor met name horeca om zich er te vestigen, toename in kennis en kunde en meer woonaanbod in het midden en hogere segment. Ook in de ambitie om meer samen met Nijmegen op te trekken in regionaal verband is dit belangrijk. Stadsblokken Meinerswijk kan daarin zowel qua natuur als woonmilieu een prima brugfunctie vervullen die de stadsdelen verder aan elkaar verbindt. Het Unesco erfgoed en het Castellum in dit gebied bieden Arnhem daarin nieuwe kansen.
De CDA top-5 binnen Ondernemend & Aantrekkelijk:
• Meer grote evenementen naar Arnhem, gekoppeld aan de prioritaire thema’s van de stad, naast de traditionele Arnhemse publiekstrekkers: ijsbaan in de binnenstad, kerstmarkt, Living Status en het ASM Festival. Hiervoor wil het CDA jaarlijks een extra bijdrage van € 75.000 beschikbaar stellen;
• Afschaffen van de toeristenbelasting om Arnhem voor bezoekers aantrekkelijker te maken;
• Economische Agenda om vooral de MKB’ers in de stad extra ondersteuning te bieden.
• Prioritering van en investering in economische en recreatieve ontwikkeling Arnhem Zuid.
• Introduceren van slimme mobiliteitsoplossingen zoals P&R hubs en shuttles die bereikbaarheid van ons centrum, leefbaarheid én de energietransitie bevorderen.
Solide & Transparant
De gemeente is er voor de stad, niet andersom. De wijze waarop het college, de raad en de ambtelijke organisatie de afgelopen periode in het nieuws zijn gekomen, is voor het CDA niet voor herhaling vatbaar. In het stadhuis moeten de daden centraal komen te staan, in plaats van de woorden. Wij verkiezen volwassenheid boven venijn. We moeten voor Arnhemmers zorgen, in plaats van ons zorgen te maken over onze eigen positie. Als coalitiepartij in 2014 tot 2018 en als oppositiepartij in de afgelopen vier jaar hebben wij ons altijd constructief opgesteld, in het belang van de stad. Die stijl past bij het CDA en daar staan we ook de komende jaren voor. Richting inwoners en ondernemers vraagt dat om transparantie, fatsoen en dienstbaarheid. Daarbij hoort solide financieel beleid. Het CDA wil de komende jaren investeren in de toekomst van Arnhem, de littekens van de coronacrisis herstellen en de kansen benutten. Maar nooit op de pof van de volgende generaties. In alles wat we doen en voorstellen staan we voor duurzame ontwikkelingen, betaalbaar voor de gemeente én de Arnhemmers zelf.
Onze filosofie en stijl
Voor het CDA is logisch dat we zuinig zijn op het belastinggeld van onze inwoners: we geven niet teveel uit omdat we niet op de pof willen leven van volgende generaties. Lenen lijkt in de huidige tijd leuk, maar gezien de onzekerheid op de financiële markten kijken we ook daar mee uit. Ook dat is goed rentmeesterschap. Natuurlijk investeren we in de stad en onze inwoners waar dat meerwaarde heeft. Dat doen we met beleid, het oog op de lange termijn en duidelijke afwegingen. Het CDA investeert fors in onze jeugd en kwetsbare inwoners, in veiligheid, de groene omgeving en in bereikbaarheid. Exact die zaken die dagelijks ergernis of plezier opwekken én onderwerpen waar we als gemeente echt het verschil kunnen maken. Daarbij zet het CDA in op preventie in plaats van reparatie. Voorkomen is beter dan genezen. Mensen die werk hebben, scholing krijgen, elkaar zien en inspireren, leidt tot het voorkomen van afhankelijkheid, van bijstand, zorg, voedselbanken en schuldenhulp. Jaarlijks leggen we als gemeenteraad verantwoording af aan onze inwoners: aan u.
Vertrouwen, in onze inwoners
De gemeenteraad en het college hebben een belangrijke rol in het je thuis kunnen voelen in Arnhem. Voor het CDA geldt dat we vertrouwen hebben in onze inwoners. Als mensen het echt niet meer aankunnen, kijken ze naar ons, en dan moeten we er ook staan. Zowel landelijk als lokaal is te lang de suggestie gewekt dat inwoners ‘klanten’ zijn, met wie we altijd zakelijk moeten omgaan. Maar zoals ook in het bedrijfsleven vertrouwen het langst duurt, geldt dat al helemaal voor ons als gemeente.
Het beeld van de gemeente wordt bepaald door de dagelijkse dienstverlening naar de inwoners. Het in 2020 gepresenteerde onderzoek van de Rekenkamer heeft duidelijk gemaakt: er valt veel te verbeteren. Onze dienstverlening past niet bij een stad om trots op te zijn. Wij willen dat hierin de komende periode forse stappen worden gezet. Immers, bij een dienstbare gemeente staat de inwoner altijd op 1. Fysieke loketten op redelijke afstand blijven nodig voor Arnhemmers. Sterker nog: via een pilot willen we bekijken hoe het aanslaat als één keer per week de gemeente in de wijk aanwezig is. Ook moet de kwaliteit van de telefonische en digitale dienstverlening worden verbeterd. Het CDA wil een gemeente die dichtbij is. We bouwen dan ook voort op versterking van en initiatieven uit de 24 wijken in Arnhem met het programma “van wijken weten”. Dit is de manier om het voorzieningenniveau, de leefbaarheid, cohesie en verbinding in wijken blijvend te bevorderen. Bovendien vraagt dit om een gezamenlijke aanpak met bewoners in plaats van vanuit het Stadskantoor.
Arnhem van de toekomst
De komende tien tot twintig jaar zal blijken hoe steden in Nederland zich ontwikkelen. Zeker gezien de grote woonopgave in aantrekkelijke steden gaan wij voor Arnhem uit van forse groei. De spurt richting 200.000 inwoners in 2040 – voor ons een aantrekkelijk perspectief – mag geen doel op zich zijn maar wel een middel om de Arnhemmers verder te brengen. Een kwalitatieve sprong door kwantitatieve groei, dat is wat wij voor ogen hebben. Als we dit echt willen realiseren en tegelijk de leefbaarheid willen verbeteren, zijn hier duidelijke afspraken voor nodig met regio en Rijk. Hoewel op vlakken verbetering zichtbaar is, staat het CDA voor bestuurlijke samenwerking. Als Arnhem samen met Nijmegen en omliggende gemeenten optrekt richting het Rijk, dan spreken ze namens meer dan 500.000 inwoners en worden we een stuk serieuzer genomen. Wat het CDA betreft komen lobby en Public Affairs van de gemeente krachtiger op de agenda te staan. Niet als doel, wel als middel. We staan voor grote uitdagingen en daar kunnen we de komende jaren alle hulp bij gebruiken.
De CDA top-5 binnen Solide & Transparant:
• De CDA gemeenteraadsleden tonen voorbeeldgedrag en zullen zich constructief opstellen in zowel oppositie als coalitie.
• Richting inwoners en ondernemers is de gemeente en de raad transparant, fatsoenlijk en dienstbaar.
• Het CDA is zuinig op het belastinggeld van de Arnhemmers. We geven niet onverantwoord uit en er wordt minimaal geleend.
• Een pilot van aanwezigheid van de gemeente in elke wijk. Daarnaast moet de kwaliteit van de telefonische en digitale dienstverlening worden verbeterd.
• Het CDA investeert in preventie, veiligheid, woningbouw, een sterke economie en de jongeren van Arnhem. Dit leidt tot meer en bredere schouders om lasten te dragen en zorgt voor een gezonde financiële positie van de stad.